BİRİNCİ KUŞAK GREVENA VE NASİLİÇ MÜBADİLLERİNİN ASIL İSİMLERİ İLE DEĞİL, SON HECELERİ YUNANCA “OS” VE “AS” EKLERİ İLE BİTEN BAŞKA İSİMLERLE ÇAĞRILMALARI VE BU İSİMLERLE BİLİNİYOR OLMALARI
Mübadele ile Yunanistan’ın Grevena ve Nasiliç bölgesinden Türkiye’ye göç eden birinci kuşak erkek mübadiller aşağıdaki örnek isim listesinde belirtildiği şekilde asıl isimleri ile değil, yanındaki son heceleri Yunancα “as” ve “os” ekleri ile biten isimlerle çağrılır ve tanınırlardı.
Hanımlar da asıl isimleri ile değil, kocalarının isimlerinin sonundaki “as” ve “os” ekleri kaldırılarak bu eklerin yerine “ina” eki eklenmek suretiyle oluşan isimlerle çağrılır ve tanınırlardı.
Örnek erkek isim listesi şöyle:
Erkek İsimleri
Asıl İsimleri Çağrıldıkları İsimler
____________ ___________________
| Hasan | Çanas veya Çanis |
| Hüseyin | Çengos |
| Ramazan | Dânkos |
| Ahmet | Metos |
| Hikmet | Metos |
| Yunus | Nuzas |
| Cafer | Cahos |
| İdris | Dizas |
| Osman | Manis |
| Süleyman | Manis |
| Mustafa | Tâfas |
| Necip | Cipas |
| Fettah | Tahos |
| Elmas | Limajs |
| Abdullah | Dulkas |
| Abdül | Dulkas |
| Ömer | Meros |
| Tevfik | Fikos |
| İbrahim | Brahos |
| Hayrettin | Hayros |
| Hayri | Hayros |
| Zülfikar | Kalos |
| Adil | Dilas |
| Celâl | Celos |
| Tahsin | Tasos |
| Zekeriya | Jekas |
| Zeki | Jekas |
| Fevzi | Fezos |
| Ziyaddin | Dinkos |
| Ziya | Dinkos |
| Remzi | Remos |
| Yakup | Kupas |
vs.
Örnek hanım isim listesi şöyle:
| Koca İsimleri | Hanımın Çağrıldığı İsim |
| Çanas veya Çanis | Çanina |
| Çengos | Çengina |
| Dânkos | Dankina |
| Metos | Metina |
| Nuzas | Nujina |
| Cahos | Cahina |
| Dizas | Dijina |
| Manis | Manina |
| Tâfas | Tafina |
| Cipas | Cipina |
| Tahos | Tahina |
| Limajs | Limajina |
| Dulkas | Dulkina |
| Meros | Merina |
| Fikos | Fikina |
| Brahos | Brahina |
| Hayros | Hayrina |
| Kalos | Kalina |
| Dilas | Dilina |
| Celos | Celina |
| Tasos | Tasina |
| Jekas | Jekina |
| Fezos | Fejina |
| Dinkos | Dinkina |
| Remos | Remina |
| Kupas | Kupina |
Mübadil erkek ve hanımların yukarıda belirtildiği şekilde asıl isimlerinin yerine başka isimlerle çağrılıyor ve tanınıyor olmaları geleneği geleneksel mübadil köylerinde (Aydın’ın Mursallı, Bursa’nın Başköy, Çatalca’nın Elbasan ve Niğde’nin Yeşilburç köyleri gibi) yaşayan birinci ve ikinci kuşak mübadillerde halen devam ediyor.
Keza, Yunanistan’ın Grevena ve Nasiliç köylerinde yaşayan hıristiyan Yunanlı hanımlar için de yukarıda belirtildiği şekilde kocalarının isimlerinin son hecesine “ina” eki eklenmek suretiyle oluşturulan adlandırma geleneği vardır.
Örneğin:
Kocasının ismi “Gabril” olan bir Yunanlı hanımına “Gabrilina” denmesi gibi….
Birinci kuşak mübadillerin aile bireylerine ve yakın akrabalarına Yunanca olarak hitap ettikleri ve adlandırdıkları sözcükler:
Birinci kuşak mübadillerin aile bireylerine ve yakın akrabalarınaYunanca olarak hitap ettikleri ve adlandırdıkları sözcüklerin yer aldığı Türkçe ve Yunanca sözcük listesini aşağıya koydum.
Aşağıdaki Yunanca isim sözcüklerinin bir bölümü o dönem Grevena ve Nasiliç bölgesindeki yerel ve antik Yunanca sözcüklerinden oluştuğu için bu sözcüklerin anlamları günümüz Yunanca sözlüklerinde bulunmayabilir.
Sözcükleri Türkçe Okunuşlu, Yunanca ve Türkçe olmak üzere üç ayrı şekilde aşağıya koydum.
SÖZCÜKLER
Türkçe Okunuşlu Yunancası Türkçesi
——————– ————– ———————
| pateras | πατέρας | baba |
| babas | μπαμπάς | baba |
| neni | νένη | anne |
| mana | μάνα | anne |
| yos | γιος | oğul |
| pedi | παιδί | çocuk |
| kopeli | κοπέλι | delikanlı, uşak, çırak |
| palikari | παλικάρι | delikanlı, yiğit, bekar erkek |
| kopela | κοπέλα | genç kız |
| kori | κόρη | kız |
| koriçi | κορίτσι | kız çocuğu |
| thigatera | θυγατέρα | kız |
| papus | παππούς | dede |
| nana | νάνα | nine (babaanne-anneanne) |
| nanako | νανακό | nine |
| babo | μπάμπω | nine, ebe anlamına da gelir |
| famblâ | φαμπλα | aile |
| aderfos | αδερφός | erkek kardeş |
| aderfi | αδερφή | kız kardeş |
| cacas | τζάτζας | amca |
| barbas | μπάρμπας | amca |
| gagos | γάγος | evin en büyük erkek kardeşi, abi |
| tâtû | τάτου | evin en büyük kız kardeşi, abla |
| bibi | μπιμπη | hala, babanın kız kardeşi |
| teti | τέτη | teyze, annenin kız kardeşi |
| kaku | κάκου | hala, teyze // yaşı geçmiş kadın |
| petheros | πεθερός | kayınbaba |
| pethera | πεθερά | kaynana |
| nônû | νόνου | amca veya dayı hanımı // gelin |
| ksaderfos | ξάδερφος | erkek kuzen |
| ksaderfi | ξάδερφη | kız kuzen |
| andraderfos | ανδράδερφος | kayın birader |
| andraderfi | ανδράδερφη | görümce |
| sinifada | συννυφάδα | elti |
| paraderfi | παράδερφη | çok samimi iki kız arkadaş |
Aycan Yılmaz
