Yaşımız ne olursa olsun, çoğumuz bir şeyi tanımlayacak kelimeleri tam olarak bulamadığımızda veya yapılacaklar listemizdeki önemli bir öğe aklımızdan çıktığında “Yaşlanıyor olmalıyım” demekten suçluyuz. Gerçekten de beynimiz yaşla birlikte değişir; Araştırmalar, beynin 40 yaşından itibaren her on yılda yaklaşık %5 küçüldüğünü gösteriyor.
Fakat 50’li ve 60’lı yaşlarımıza girerken, beynimize ne olmasını bekleyebiliriz? Normal beyin yaşlanmasına hangi küçük hatalar atfedilebilir ve daha ciddi bir şeyi ne ifade edebilir? Öğrenmek için doktorlarla konuştuk:
50’li Yaşlarınıza Ulaştığınızda Beklenecek Beyin Değişiklikleri
50’li yaşlarınızda, beyniniz zaten küçülüyor. Cleveland Clinic’te nörolog ve nöropsikiyatrist olan Dr. Dylan Wint, “Korteks – beynin dış tabakası – incelir, nöronların liflerini çevreleyen miyelin kılıfı bozulmaya başlayabilir ve reseptörler o kadar çabuk ateşlenmez” dedi.
Bununla birlikte, çoğu insan 50’li yaşlarında hala oldukça keskindir – ancak bilişlerinde bazı değişiklikler fark etmeye başlayabilirler. Wint, “50’li yaşlarınızda, isimlerin ve numaraların isteğe bağlı olarak hatırlanması, işlem hızı, hızlı görev değiştirme ve uzamsal beceriler gibi bilişsel işlevler azalabilir” dedi. “Bu, önümüzdeki yıllarda da devam etme eğilimindedir.”
Daha belirgin bir şekilde, bu süre zarfında, epizodik bellek olarak adlandırılan şeyde veya “geçen hafta bir toplantıda kimin bulunduğu ve bu toplantının hangi gün yapıldığı gibi ‘meta-etiketleri’ içeren zihinsel günlükte ince bir düşüş görebilirsiniz” dedi. “İyi tarafı, ahlaki yargı, bilgelik ve duygusal düzenleme gibi bilişin diğer yönleri genellikle bu dönemde gelişmeye devam ediyor.”
Pasifik Sinirbilim Enstitüsü’nde sinirbilim araştırmacısı olan Dr. Dale Bredesen, hormonal değişikliklerin bilişsel değişikliklere de katkıda bulunabileceğini ekledi.
“50’li yaşlarımızda, kadınlarda menopoza bağlı hormonal değişiklikler ve erkeklerde andropoz tipik olarak meydana gelir” dedi. “Bilişsel gerileme, menopozla ilişkili östradioldeki düşüş gibi hormonlardaki ani bir düşüş nedeniyle ortaya çıkabilir. İnsanlar genellikle 50’li yaşlarda daha fazla yağ birikimi bulurlar ve bu da bilişsel gerileme ile ilişkilidir.
Wint, 60’lı yaşlarınıza girerken, beyin küçülmesinin daha belirgin hale geldiğini söyledi. “Ömür boyu birikmiş bilginizi korumanıza rağmen, beyniniz bu bilgiye erişme ve ona ekleme yapma konusunda daha az verimli hale gelir” diye açıkladı.
Bredesen, kalp hastalığı ve kronik iltihaplanma gibi 60’lı yaşlarda ortaya çıkma olasılığı daha yüksek olan sorunların bilişsel gerilemeye daha fazla katkıda bulunabileceğini belirtti.
Beyniniz yaşlandıkça küçülür, ancak egzersiz ve diğer sağlıklı alışkanlıklar onu olabildiğince keskin tutabilir.
GETTY IMAGES ARACILIĞIYLA THOMAS BARWICK
Beyniniz yaşlandıkça küçülür, ancak egzersiz ve diğer sağlıklı alışkanlıklar onu olabildiğince keskin tutabilir.
Yaşlanan Bir Beynin Normal İşaretleri – Ve Ne Zaman Endişelenmeli
Yaşlandıkça bir miktar bilişsel gerileme yaşamak normaldir. Fakat unutkanlık ne zaman daha ciddi bir şeyin işaretidir?
Wint, “Tipik yaşlanmanın en belirgin etkisi muhtemelen zihinsel süreçlerin yavaşlaması, özellikle isimlerin bulunması, görevlerin değiştirilmesi, kökleşmiş alışkanlıkların değiştirilmesi ve yeni bilgilerin dahil edilmesidir” dedi. “Beynimiz genellikle bu değişiklikleri telafi eder, böylece hala sağlam ve bağımsız bir şekilde çalışabiliriz.”
Bilişsel gerileme, günlük işleyişe müdahale etmeye başladığında endişe verici hale gelir. Wint, “Bu asla normal değildir ve resmen demans olarak adlandırılır” dedi. “Bununla birlikte, tipik bilişsel yaşlanma ve demans arasında, bilişin yaş için normal olmadığı hafif bilişsel bozukluk (MCI) bölgesi vardır – bunu tespit etmek için resmi testler gerekli olabilir – ancak rutin günlük aktivitelere müdahale etmez. HBB’li kişilerin yaklaşık% 50’si önümüzdeki üç ila beş yıl içinde demans geliştirmeye devam edecek.
Unutkanlık, iletişim sorunları veya sizi ilgilendiren diğer semptomlar yaşıyorsanız, Wint bir geriatrist veya nörolog ile konsültasyon yapmayı düşünmenizi önerdi.
“Bu, Alzheimer hastalığınız veya başka bir demans türünüz olduğu anlamına gelmez, ancak bir uzman, nedeni ve yardımcı olabilecek olası tedavileri veya yaşam tarzı değişikliklerini daraltmaya yardımcı olabilir” dedi.
Yaşlandıkça Beyninizi Nasıl Sağlıklı Tutabilirsiniz?
Yaşlanma ile birlikte gelen doğal beyin küçülmesi hakkında yapılabilecek pek bir şey olmasa da, hem Wint hem de Bredesen, yaşam tarzının beyniniz için büyük bir fark yaratabileceğini vurguladı.
Wint, “Egzersizin beyin sağlığı üzerinde en büyük etkisi var” dedi. “Düzenli, orta derecede aerobik egzersiz bilişsel gerileme riskini azaltır. Zengin bir yüz yüze sosyal ağ destek sağladığı, stresi azalttığı, depresyonla mücadele ettiği ve entelektüel uyarımı artırdığı için yaşlandıkça bağlantıda kalmak da önemlidir.”
Birçok tıbbi durum beyin fonksiyonundaki düşüşle güçlü bir şekilde bağlantılı olduğundan, vücut sağlığını korumak beyin sağlığını korumanın büyük bir bileşenidir.
Wint, “Kan basıncınızı ve kilonuzu sağlıklı seviyelerde tutun, reçete edildiği gibi ilaç alın, tuz ve şekeri en aza indirin, aktif kalın ve sosyal olarak bağlı ve pozitif kalın” dedi. “Uyku kalitesi de çok önemlidir ve uykunuz nicelik veya nitelik olarak yetersizse bir profesyonele görünmelisiniz.”
Bredesen, beyin sağlığının yaşam boyu sürecek bir hedef olarak düşünülmesi gerektiğini, bu nedenle 20’li veya 30’lu yaşlarınızdaysanız, şimdi adım atmanın önemli olduğunu ekledi.
“İşlenmiş gıdalardan kaçınmaya çalışın, sokak uyuşturucularından ve ağır alkol kullanımından kaçının, sigara içmekten kaçının – evet, hatta vaping – uyku kaybından ve büyük stresten kaçının ve bağırsak mikrobiyomunuzu ve ağız mikrobiyomunuzu en iyi şekilde tutun” dedi.
Yaşlanma, istesek de istemesek de olur. Ancak hem Wint hem de Bredesen’in vurguladığı gibi, yaşam tarzı beyin sağlığınızın düşme hızında ve yolda demans geliştirip geliştirmediğinizde büyük bir fark yaratabilir. Öyleyse şimdi başlayın – zihniniz ve hafızanız size teşekkür edecek.
