Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından 250 Bin Sosyal Konut Projesi kapsamında inşa ettirilecek konutlar için başvurular alınmaya devam ediyor. TOKİ’den yapılan açıklama göre; toplam borç ve buna bağlı olarak aylık taksitlere her yılın ocak ve temmuz aylarında Memur Maaş Artış Oranı dikkate alınarak zam yapılacak. Taksit ödemelerinin sabit olmaması eleştirilere yol açtı.
Buna göre başlangıç fiyatı 608 bin TL olan 2+1 konut için yıllık enflasyonun yüzde 10 olması durumunda toplam ödeme miktarı 1,71 milyon liraya yükselecek. Bu miktar enflasyon yüzde 15 olursa 3,17 milyona; enflasyon yüzde 20 olursa 6,12 milyona ve yüzde 30 olursa 24,4 milyona kadar çıkacak.
Eylül 2022’de konut kredisi kullanılsa toplam ödeme miktarı 1,17 milyon lira oluyor ancak vade 20 sene değil; 10 yıl. Peki, TOKİ’nin sosyal konut projesinde aylık taksit ödemeleri nasıl değişecek? Farklı enflasyon senaryolarına göre aylık taksit ödemesini ve toplam miktarı hesapladık.
TOKİ’nin duyurusuna göre hak sahiplerine konutlar yüzde 10 peşinat ve 240 ay vade ile satılacak. Artış oranı konusunda ise açıklamada şu bilgi yer alıyor: “Hak sahiplerinin konutlarına ait kalan borç bakiyesi ve aylık taksitler her yılın Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez, bir önceki 6 aylık dönemdeki Memur Maaş Artış Oranı dikkate alınarak İdarece tespit edilen oranda artırılacaktır.”
Taksit artış oranı ne olacak?
Taksit ödemeleri, sözleşme tarihini takip eden ay itibariyle başlayacak. İlk dönemsel artış ise sözleşme tarihine göre İdarece belirlenecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı “10 Doğru 10 Yanlış ile Sosyal Konut Projesi Gerçekleri” açıklaması yaparak “Yapılacak artışlarla taksitleri ödemek zorlaşacak” iddiasının yanlış olduğunu duyurdu.
Bakanlık açıklamasına göre “TOKİ taksitlerinde memur artış fiyatları tavan fiyattır. Bugüne kadar TOKİ taksitleri memur maaş artışlarını hiçbir zaman geçmedi, aksine memur maaş artışının altında tutuluyor. Bunun örnekleri geçmiş yıllarda mevcut. Son 4 yılda TOKİ taksit artışı, hep memur maaş artışının altında oldu.”
Sözleşmelerin ne zaman imzalanacağı ve ilk artışın ne zaman yüzde kaç olacağı henüz bilinmiyor. Hesaplamaları iyimser tahminle yaptık: Ödemeler Ocak 2023’te başlayacak ve ilk artış Temmuz 2023’te gerçekleşecek. Yıllık enflasyonun yarısı oranında her 6 ayda bir artış yaptık. Yani enflasyon yüzde 10 ise Ocak ve Temmuz aylarında ayrı ayrı yüzde 5 artış uyguladık. Bu durumda farklı enflasyon senaryolarına göre şu hesaplamalar ortaya çıkıyor.
2+1’de enflasyon yüzde 10 olursa toplam ödeme 1,71 milyon
2+1 konutun başlangıç fiyatı 608 bin TL. Yüzde 10 peşinat ödeyince bu miktar 547 bin 200 TL’ye düşüyor. Bu miktar 240 takside bölündüğünde aylık 2 bin 280 TL taksit ortaya çıkıyor. Ocak-Haziran 2023 dönemindeki 6 ay boyunca hak sahibi bu miktarı ödüyor. Borcu ise 533 bin 250 liraya düşüyor. Ancak Temmuz 2023’te bu miktara yüzde 5 artış uygulayınca borç miktarı 560 bin 196 liraya yükseliyor. Yeni taksit miktarı ise 2 bin 394 TL oluyor. Hak sahibi 6 ay boyunca ödeme yapmış olmasına rağmen yeni borç miktarı artıyor. Bu ancak taksitlerin sona ermesine 5 yıl kala değişiyor. Hak sahibi son 240 ayın son 6 ayında ise 2042 yılının ikinci yarısında ise 15 bin 287 TL taksit ödüyor. Peşinat dahil toplam ödeme 1 milyon 713 bin lira oluyor.
Enflasyon yüzde 15 olursa son 6 aydaki taksit miktarı 38 bin 271 lira; toplam ödeme ise 3 milyon 170 bin liraya varıyor.
Enflasyonun yüzde 20 olması durumunda son taksit 93 bin 810 TL olurken toplam ödenecek miktar 6 milyon 115 bin liraya ulaşıyor.
Enflasyonun yüzde 30 olması durumunda toplam miktar 24 milyon 399 bin; yüzde 40 gerçekleşmesi halinse ise 100 milyon 524 bin oluyor.
3+1’de durum ne?
TOKİ’nin 3+1 konutunda ise başlangıç fiyatı 850 bin TL. Yüzde 10 enflasyon olması durumunda toplam ödeme 2 milyon 395 bin liraya varıyor. Enflasyon yüzde 20 olursa 3+1 konutta toplam ödeme 8 milyon 546 bin lira oluyor.
Konut kredisi çekilse ne olurdu?
Muhalefete göre TOKİ projesinde aylık taksitlerin sabit olmaması yüksek enflasyon durumunda halkı zor durumda bırakabilir. Konut kredisinin daha iyi bir seçenek olduğu yönünde yorumlar var. Peki, TOKİ sosyal konutunda memur zammı yerine en başta konut kredisi çekilse ne olur? 2+1 konut için 608 bin liralık başlangıç fiyatında yüzde 10 peşinat sonrası kalan borç 547 bin 200 TL. 22 Eylül 2022 itibariyle Ziraat Bankası faiz hesaplama sisteminde konut kredisi oranı yüzde 1,36. 10 yıl vadeli 547 bin 200 TL konut kredisi çekilmesi durumunda aylık sabit ödeme 9 bin 276 TL. Peşinat dahil toplam ödeme miktarı ise 1 milyon 174 bin lira.
TOKİ indirim yapıyor
Öte yandan TOKİ’nin yıllık indirim kampanyaları vatandaşa ödeme kolaylığı sunuyor. Bu ise şöyle işliyor. Konutlar teslim olduktan bir veya 2 yıl sonra TOKİ peşin ödeme yapanlara yüzde 20-25 indirim yapıyor. Bu indirimin şartları TOKİ tarafından belirleniyor. Oran ve zamanlama değişebilir.
Kaynak: TOKİ sosyal konut projesi: Enflasyona göre aylık taksit ve toplam ödeme ne kadar olur? | Euronews
