Aşağıdaki videoyu Nisan 2012’de bir mübadil köyü olan Niğde’nin Yeşilburç köyünde çektim. Bana göre bu video tarihsel ve kültürel öneme sahip bir belgesel niteliğindedir ve süresi 76 dakikadır. Yapılan bu kayıt , videoda konuşan hanımların çocuk ve torunları ile bu konuda meraklı olan Yunanca konuşan mübadillerin yıllarca tekrar tekrar izleyecekleri bir kayıt olmuştur.
Peki, bu videoda neler var?
Bu videoda, aşağıda isimleri ve doğum tarihleri yazılı Yeşilburç’lu hanımlar bir sohbet havasında mübadele öncesi dönemde ve mübadeleden sonra Yeşilburç’ta 1970’li ve hatta 1980’li yıllara kadar kesintisiz olarak devam eden geleneklerimizi ne zaman ve nasıl yaptığımızı Yunanca olarak anlatıyorlar.
Geleneklerimizi anlatan hanımların isimleri videoda oturdukları yerdeki diziliş sırasına göre soldan sağa doğru aşağıdadır.
– Ayşe Alpaslan 1917 doğumlu, rahmetli oldu.
– Adile Soylu 1931 doğumlu, hayattadır
– Ayten Tokmak 1940 doğumlu, hayattadır
– Türkan Erdal 1937 doğumlu, hayattadır
– Günay Oral 1937 doğumlu, hayattadır
– Yüksel Alpaslan 1935 doğumlu, hayattadır ve
– Melike Yılmaz 1927 doğumlu, hayattadır.
Konuşulan gelenekler ve konular ise sırasıyle şöyle:
1- Evlenmek için kız isteme nasıl olurdu?
2- Nişan nasıl yapılırdı?
3- Düğünlerde neler yapılırdı?
-Düğün hazırlıkları
-Düğünün başlama ve bitiş süresi
-Düğünde yenilen yemeklerin isimleri ve yenilme sırası
-Düğündeki çalgılar
-Gelinin at üzerinde damat evine götürülmesi
-Damadın traş edilmesi
-Gelinin çeyizinin damat evine götürülmesi
4- Şiryana Şenlikleri
5- Helva Şenlikleri
6- Mart Ayı Geleneği
7- Doğum olduğunda neler yapılırdı?
8- Hangi börek ve tatlılar ile kışlık yiyecekler yapılırdı? ve
9- Hanımlar 5 adet Yunanca şarkı söylüyorlar.
Bu videoda ben Yunanca eğitimi almadan önce ailemden öğrendiğim Yunanca ile hanımlara sorular sorup, sohbetimizi açmaya çalıştım.
Hanımlarla yaptığımız bu sohbet, yani sözlü tarih çalışması “MÜBADİLLERİN KÜLTÜREL MİRASI” adlı kitabımdaki gelenekler kısmına kaynak olmuştur.
Yunanca bilen veya anlayan mübadiller videoda konuşulanları kolaylıkla anlayabilirler….Bu videoda konuşulan Yunanca günümüz Yunancası değil, Greveniotika dediğimiz ve Patriyotların Batı Makedonya aksanıyla konuştukları Yunancadır. Konuşulan bu Yunancanın içinde çok sayıda antik Yunanca ve yerel sözcükler yer almaktadır.
Aycan YILMAZ
