Niğde’nin Yeşilburç köyü eski bir Rum köyü olup, bu köyde yaşayanlar 1924 yılında mübadele ile Yunanistan’ın Grevena şehrine bağlı Krifçi (yenisi Kivotos) köyünden gelip yerleşen Yunanca konuşan mübadiller. Grevena’nın Krifçi köyünden Türkiye’ye göç eden ve 259 aileden oluşan mübadiller Türkiye’nin değişik yerlerine yerleştiler. Krifçi köyünden gelen ailelerin büyük çoğunluğu Niğde’nin Yeşilburç köyü, Bursa’nın Başköy köyü, Isparta’nın Merkez İlçesi Emre Mahallesi ve Eskişehir Merkez’e iskân edildiler.
Yeşilburç köyüne iskân edilen mübadillerin Yunanistan’dan intikal eden ve göçten sonra Türkiye’de de devam eden geleneklerinden birisi de Helva Günü Şenliğidir. Yeşilburç Helva Günü Şenliği her yılın Mart Ayının son Cuma günü yapılıyordu ve 1960’lı yılların ortalarına kadar düzenli bir şekilde yapılmaya devam edildi ve ondan sonra da terk edildi. Yapılmasına ara verilen bu geleneğe 2003 yılından itibaren tekrar yapılmaya başlandı. Şenlik, Yeşilburç köyü soğuk ve sert bir iklime sahip olduğu için daha sıcak ve yumuşak havada yapılmasını ve katılımın çok olmasını (Yeşilburç dışında yaşayanların da gelmesini) sağlamak için Krifçi köyünde olduğu gibi Mart ayının son cuma günü değil, Nisan ayının ikinci pazar günü yapılmaya başlandı. Helva Günü Geleneği 2003 yılından beri kesintisiz olarak Yeşilburç köyünde Nisan ayının ikinci pazar günü yapılmaya devam ediliyor.
Bursa’nın Başköyü’nde yaşayanlar da Krifçi köyü mübadili oldukları için orada da bu gelenek mübadeleden beri hiç kesintiye uğramadan ve her yılın Mart ayının son cuma günü yapılmaya devam ediliyor.
Bu yıl 14 Nisan 2019 günü Niğde’nin Yeşilburç köyünde yapılacak geleneksel Helva Günü Şenliğine Türkiye’nin diğer bölge ve şehirlerinde yaşayan mübadiller (Patriyotlar) de katılacak. Çatalca, Silivri, Büyükçekmece, İzmir, Eskişehir, Aydın- Mursallı ve İncirliova’dan hareket edecek otobüslerle Yeşilburç’a gidecek mübadiller, mübadeleden beri ilk defa “BÜYÜK TÜRKİYE MÜBADİLLERİ BULUŞMASI” nı gerçekleştirecek.
Mübadele ile Çatalca, Silivri ve Büyükçekmece ilçelerindeki köylere yerleştirilen mübadiller (Patriyotlar) mübadeleden sonra nisbeten birbirine yakın köylere (26 köy) yerleştirilmesi nedeniyle birbirleri ile daha sık görüşme ve buluşma imkanı bulabildiler, hasret giderebildiler, birbirleri ile evlilik akrabalığı oluşturabildiler. Ancak, Niğde-Yeşilburç, Aydın-Mursallı ve Bursa-Başköy gibi farklı şehir ve bölgelere yerleştirilen ve birbirlerinden yüzlerce kilometre uzak kalan köylerdeki mübadiller bu imkanı bulamadılar. Hem çok hasret çektiler ve hem de yerli halkın dışlanmalarına daha çok maruz kaldılar. Yani çok acı çektiler.
Çatalca, Silivri ve Büyükçekmece ilçelerinin köylerine yerleştirilen mübadillerin dışındaki çok sayıdaki mübadil aileler Türkiye’nin farklı şehir ve bölgelerine iskan edilmeleri nedeniyle parçalandılar. O günün ulaşım ve iletişim olanaklarının yok denecek kadar az olması nedeniyle de parçalanan aileler, akrabalar ve kardeşler birbirlerini bir daha görme fırsatı bulamadan büyük özlem ve hasret çekerek bu dünyadan göçüp gittiler ve bu konuda büyük dramlar yaşadılar. Şimdi ise, birbirlerini göremeden bu dünyadan göçüp giden birinci kuşak mübadil akraba ve kardeşlerin torunları geç de olsa, düzenlenecek bu büyük buluşma ile onların gerçekleştiremediği buluşmaları gerçekleştirecek.
Böylece bu büyük mübadil buluşmaya katılacak torunların büyük çoğunluğu birbirlerini tanımasalar da, bu buluşma en az birinci kuşak mübadil buluşması kadar manevi yönden önemli ve değerlidir. Birinci kuşak mübadil çocuk ve torunlarının her yıl bir gelenek olarak düzenlenen helva şenliğinde buluşmaları, özlem ve hasret gidermeleri ve bu buluşmada birinci kuşak mübadil büyükleri anmaları eminim ki, herkesi heyecanlandıracak ve duygulandıracaktır. Bu buluşma mübadiller arasında dayanışma sağlanması bakımından da çok değerli ve önemlidir. Bilindiği gibi Yunanca konuşan mübadillerin Türkiye’deki diğer adı Patriyot’tur. Patriyot sözcüğünün bir anlamı da hemşehri, memleketli ve bu sözcük dayanışmaya vurgu yapmaktadır..
Aşağıda 2015 yılı Helva Şenliklerinin fotoğrafları, Helva Günü geleneğinin tarihsel hikayesi ile Turizm Haberleri İnternet Gazetesinden Sayın Nilgün Atar’ın “Yeşilburç Niğde’nin Turizm Markası Olmaya Aday” başlıklı yazısı ve fotoğrafları yer alıyor.
Helva Günü Geleneğinin Hikayesi:
Rivayete göre 1890 yılında Grevena’nın Krifçi köyü ve civarında salgın bir hastalık (kolera olduğu sanılan) meydana gelmiş ve bu hastalık ani ölümlere sebep vermiş, toplu ölümlere de yol açan bu hastalık karşısında Krifçi köylüleri de çaresiz kalmışlar.
Köylüler bir Cuma günü namaz kılmak için camiye gittiklerinde cemaatin arasında bir yabancı görmüşler. Bu yabancı kişi oradakilere cemaatin neden az olduğunu sormuş. Onlar da köyde bir salgın hastalığın olduğunu, insanların evde hasta yattığını, bir bölümünün de öldüğünü, bundan dolayı da cemaatin az olduğunu söylemişler. Yaşlı yabancı cemaati dinledikten sonra bu hastalıktan kurtulmak için Cuma günleri namazdan önce her ailenin helva yapımı için gerekli malzeme (ince bulgur,şeker,pekmez,yağ v.s.) katkısında bulunması şartıyla helva yapılması ve köy halkına şifa niyetiyle dağıtılması, bu helva gününün de her yıl tekrarlanması ve Cuma namazından sonra da dua edilerek herkes tarafından yenilmesini tavsiye etmiş.
Şifa arayan çaresiz Krifçi köylüleri de bu tavsiyeye uyarak bir Cuma günü caminin avlusunda helva yapıp, bütün köy halkı olarak yemişler. Yenilen bu helvadan sonra köylüler salgın hastalıktan kurtulmuşlar. Tavsiyede bulunan o yaşlı kişiyi gerek cemaatin arasında ve gerekse o bölgede bir daha gören olmamış. Salgın hastalığın geçmesi üzerine Krifçi köylüleri bu tavsiyeye uyup helva gününü her yıl Mart ayının son Cuma günü bir gelenek olarak sürdürmeye karar vermişler.
O dönemden beri Helva Günü Şenlikleri Krifçi köyünde her yılın Mart ayının son Cuma günü yapılırmış. Bu şenlikte kazanlarda pişirilen helva Cuma namazı sonrası okunan dualardan sonra caminin avlusunda toplanan köy halkına aileler bazında dağıtılır ve orada tüm aileler helvayı birlikte yerler, şenlik esnasında köyün gençleri de çeşitli oyunlar oynarlarmış. Bu şenlik sadece Krifçi köyünde yapılır, diğer civar Türk köylerinde yapılmaz, ancak diğer komşu köylüler de bu şenliğe davet edilirmiş.
http://www.turizmhaberleri.com/haberayrinti.asp?ID=29036&fbclid=IwAR0-foGB1jLiMTAYVrUles6hoMRckUKZyuyFYnPrkNEOxS0ZV_giHPDSf3g
Aycan YILMAZ
